16 Kasım 2008

73 - Ekonomik Kriz – 2

Birinci kriz yazımı yazdım… Sonra düşünmeye devam ettim… Daha o kadar çok şey vardı ki kafamda… Kriz analizi yapmaya devam etmek istedim… Sosyal açıdan…

Kriz diye diye, bağıra bağıra getirdik krizi demiştim… Şimdi herkes, parası olan olmayan krizi bahane etmeye devam ediyor…

Kimse çeklerini ödemiyor… Kriz var diye… Kimisi de gerçekten ödeyemiyor… Peki sonra ne oluyor?

Siciller zaten birçok insanda kirli… Herkeste bankalar nezdinde risk hat safhada… O yüzden kimse yeni kredi de alamıyor… Bankalar da vermiyor ya, ona ayrıca değineceğim…

Siciller kirlenmeye devam ediyor… Hızla… Temiz kalan birkaç kişinin de ödeyemediği kredi ve çekler, Merkez Bankası nezdinde sicilini kirletiyor…

Peki sonra ne olacak? Bu bankalar nereden para kazanacak? Herkes “kredi alamaz” durumda olup kirlenmişken, kime para “satacak” ve para kazanacaklar? Sadece devlete mi?

Bankaların karları geliyor aklıma burada… Son 5 – 6 yıldır, yeni düzenlemelerle küçük bankalar gitti… Büyükler kaldı… Hiç bakıyor musunuz karlarına? Akıllara zarar karlar açıklıyor bankalar son yıllarda… Katlanarak büyüyorlar…

Şimdi kriz var, hepimiz sıkıştık… Ortada para yok… Dönmüyor… Ama yine en karlı bankalar olacak, ellerindeki paralar daha değerli artık… Ve çok daha “pahalı”ya satıyorlar paralarını… Faizler uçtu uçuyor…

Sicili temiz kredi alabilecek durumda olanlar birbirleri için krediler alıyorlar… İnanılmaz yüksek faizlere…

Sevgili banka sahipleri, genel müdürleri… Sıkışan piyasa daha da sıkışırsa… Ülkemin ekonomisi batmaya devam ederse… Daha doğrusu insanların ve şirketlerin ekonomisi bozulursa…

Nereden para kazanacaksınız? Kimden? Herkes batarsa kime kredi vereceksiniz?

“Sosyal Sorumluluk” olarak tüm bankalar dese ki, “Ey halkım, hepinize 5 – 10 yıl vadeli, öyle kazık faiz oranları ile de değil, kredi veriyorum…”

Verirken kriterlerimi de değiştiriyorum… Senin çekin yazılmış diye vermemezlik etmiyorum… Senin aylık gelirinin üzerinde ödemen var diye de vermemezlik etmiyorum… Ben biliyorum ki, senin o gelirden başka gelirlerin var, kara listede olan yakınlarının gelirleri ile onlar adına aldığın kredileri ödüyorsun…

Acaba bilmiyorlar mı ki, riskli diye yeni kredi vermedikleri onlarca insan batarsa, kredilerin hepsi risklerin en büyüğü haline gelecek…

Hepsi batacak… Alabileceğiniz hiçbir şeyleri kalmayacak insanların… O zaman yeni vereceğiniz kredilerden çok daha fazla riskli olduğunuzu geç anlayacaksınız…

Emlak zengini bankalarımız olacak… Zaten krizi tetikleyen de bu değil mi Türkiye’de de… Ama Amerika’dan farklı bir şekilde…

Bizde ev sahipleri ve müteahhitler çok çakal ya, onlar tetikledi krizi… Maliyetinin 3 – 5 katına ev satarak… Nasıl olsa kredi ile alıyor diye de, bunu vermeye razı oldu yurdumun insanı…

Zaten bir kredi kartı, bir de uzun vadeli kredi taksidi… Bunları ödemediğini zanneden zihniyet ve kredileri fırsat bilen ev sahipleri…

Bir gün gelecek hepsi patlayacak… Emlak zengini bankalar olacak… O zaman bankalardan gerçek değerine alacağız evleri… Başkalarının ahının üzerinde olduğu evleri…

Zor yaşam şartlarının, esnafın yüksek maliyetlerinin, dönmeyen piyasanın temelini kiraların oluşturduğunu düşünüyorum… Esnafın 2 ay ödeyip bir daha ödeyemediği…

Utanmadan bu paraları isteyen, tek gelir kaynağı kira olan, çalışmadan, üretmeden geçimini sağlayan mal sahiplerinin buna dur demesini beklemiyorum… Ama toplum olarak bu kiralara kendimiz dur demek zorundayız… Zaten yakında mecburen diyeceğiz…

NUR ERDEM ÖZEREN
16.11.2008

Hiç yorum yok: